Υπάρχει σύνδεση μεταξύ της μειωμένης διάρκειας του ύπνου και της αύξησης της παχυσαρκίας;
Αδιάσειστα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει. Μια σειρά από μεγάλες μελέτες στις οποίες συμμετείχαν χιλιάδες ενήλικες έχουν δείξει ότι όσοι είχαν μειωμένη διάρκεια ύπνου (που ορίζεται ως 5 ώρες ή λιγότερο ανά νύχτα, αλλά και μερικές φορές 6 ώρες ή λιγότερο) είχαν μέχρι και 45% περισσότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι. Δεν έχουμε τόσα πολλά δεδομένα σχετικά με τα παιδιά, αλλά μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά που κοιμούνταν λιγότερο από 7,5 ώρες ανά νύχτα, είχαν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας σε μια περίοδο 5 ετών.
Αδιάσειστα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει. Μια σειρά από μεγάλες μελέτες στις οποίες συμμετείχαν χιλιάδες ενήλικες έχουν δείξει ότι όσοι είχαν μειωμένη διάρκεια ύπνου (που ορίζεται ως 5 ώρες ή λιγότερο ανά νύχτα, αλλά και μερικές φορές 6 ώρες ή λιγότερο) είχαν μέχρι και 45% περισσότερες πιθανότητες να είναι παχύσαρκοι. Δεν έχουμε τόσα πολλά δεδομένα σχετικά με τα παιδιά, αλλά μια μελέτη διαπίστωσε ότι τα παιδιά που κοιμούνταν λιγότερο από 7,5 ώρες ανά νύχτα, είχαν τρεις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης παχυσαρκίας σε μια περίοδο 5 ετών.
Οι μελέτες επίσης δείχνουν ότι
όσοι δεν τρώνε υγιεινά, κοιμούνταν λιγότερο. Δηλαδή
όλοι όσοι έχουν στη διατροφή τους μικρότερη ποικιλία τροφίμων, με το μεγαλύτερο
ποσοστό των θερμίδων τους να προέρχονται από σνακ και τροφές με υψηλής
περιεκτικότητας σε ζάχαρη, καφεΐνη και αλκοόλ. Επιπλέον, όσοι
έχουν την τάση να παραλείπουν τα κύρια γεύματα (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό),
και επίσης να τείνουν στα σνακ και fast food περισσότερο. Αυτές οι συνήθειες προωθούν την αύξηση
του σωματικού βάρους και την ενδεχόμενη ανάπτυξη της παχυσαρκίας.
Πρέπει να αναφερθεί ακόμη, πως η υπνική άπνοια και το ροχαλητό, είναι παράγοντες που
σχετίζονται άμεσα με την μείωση της ποσότητας, αλλά και της ποιότητας του
ύπνου.
Υπάρχει μια επιστημονική εξήγηση για τη διατροφική συμπεριφορά
όσων κοιμούνταν λίγο;
Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι
ο περιορισμού του ύπνου οδηγεί σε ανωμαλίες στην επεξεργασία του σακχάρου του
αίματος (γλυκόζης) και αλλαγές στις
ορμόνες που ελέγχουν την όρεξη. Για
παράδειγμα, η ορμόνη γκρελίνη
διεγείρει την όρεξη, ενώ η ορμόνη λεπτίνη
την μειώνει. Με τον περιορισμό
του ύπνου, αυξάνονται τα επίπεδα της γκρελίνης και μειώνονται της λεπτίνης,
οδηγώντας έτσι σε αύξηση της πείνας και της όρεξης. Επιπλέον σε αυτές τις μελέτες έχουν
παρατηρήσει ότι τα άτομα που έχουν
μειωμένο ύπνο, έχουν μεγαλύτερη επιθυμία για τροφές υψηλής θερμιδικής αξίας,
πλούσιες σε υδατάνθρακες.
Το μήνυμα της μελέτης αυτής είναι
ότι ο σωστός ύπνος είναι ένας τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο της αύξησης του
σωματικού βάρους και της παχυσαρκίας. Εάν ένα άτομο είναι ήδη υπέρβαρο ή
παχύσαρκο, η απώλεια βάρους θα είναι πιο δύσκολη χωρίς επαρκή ύπνο.
Από κοινωνική άποψη, η επιδημία της παχυσαρκίας, με τη σχετική αύξηση του ποσοστού πολλών
χρόνιων παθήσεων (π.χ., καρδιακές παθήσεις, διαβήτης), δίνει μεγαλύτερη επιβάρυνση στο σύστημα
υγειονομικής περίθαλψης και συμβάλλει στην αύξηση του κόστους αυτής. Έχει
επίσης σημαντική επίπτωση, στην
επαγγελματική, μαθησιακή και εργασιακή απόδοση.
Συμπερασματικά, ο επαρκής ύπνος, μαζί με την άσκηση και την καλή διατροφή, αξίζει να
συμπεριληφθεί ως ένα από τα βασικά σημεία της καλής υγείας και της υγιεινής
ζωής.
